TOHUMLARI SAKLAMA

Yukarıda bahsedilen şekilde toplanıp kurutulmuş tohumlar, eğer uygun şartlarda muhafaza edilmezlerse kış mevsimi boyunca bozulup özelliklerini kaybederler. Hele  tohum kolay bulunamayan bir türe aitse ve siz bu türün devamını istiyorsanız, onun tohumunun bozulup kullanılmaz hale gelmesi tam bir fiyaskodur.

Tohumlar kurutulduktan sonra da çok az bile olsa canlılığını korur. Havadan kapacağı nem, içinde biriktirdiği gıda maddeleriyle birleşince karbondioksit, ısı ve su ortaya çıkar. Dolayısıyla tohum depolanması esnasında nem alması, ısınması, böcek veya diğer hayvanlar  tarafından yenmesi önlenmelidir.

Yüksek orandaki nem tohumun içinde sakladığı gıda maddelerinin tüketilmesine, ısınmaya ve çimlenme kabiliyetinin azalmasına yol açar. Pekala tohumları hangi nem oranında saklamak gerekir? Tohumların nem alma yetenekleri de farklıdır. Literatürde, tohum neminin %14’ün altındaki her bir %1 azalmasında (%5’in altına inmemek kaydıyla) çoğu sebze tohumlarının ortalama ömrünün iki misli arttığı belirtilmekte. Tabii bu sadece bir referans. Bizim için pratikte bir değeri yok. Ama bilmemiz gereken bence elde edeceğimiz tohumları mümkün olduğunca kurutmak ve o kuru şekliyle muhafaza etmek. Çünkü kurutulan tohumlar, istenmeden nemlenirse tekrar kurutulsalar bile yaşamsallıklarının bir kısmını kaybederler.

Teneke kutu ya da cam kavanozlar iyice kurutulmuş tohumları saklamak için en iyi depolama vasıtalarıdır. Ancak nemli tohumlar, kapalı yerde muhafaza edildiğinde, açıktakilere göre daha çabuk bozulur.

ISI

Saklama sıcaklığı da tohumun kalitesini etkiler. Bazı tohumlar -18 dereceye kadar canlılıklarını sürdürebilir. Tohumdaki fazla nem tohumun donarak hasarlanmasına yol açabilir. Yüksek nem ile birlikte ısının da yükselmesi tohumlar için öldürücü etki yapar. Isının yükselmesi sadece tohum içerisindeki gıdaların tüketilmesine yol açmakla kalmayıp aynı zamanda salgıladıkları maddelerle tohumun embriyosuna ve tohum zarına  zarar veren, mantar ve bakterilerin oluşmasına sebep olur.

Mantarlar %13-16 nem oranında 30-35 derece sıcaklıkta çoğalırlar, 21 derecede gelişmeleri yavaşlar ve 10 derecenin altında durur. Çoğu bakterinin ise hasar yapması için %18 neme ihtiyacı vardır. Tüm bu açıklamalardan sonra kısaca diyebiliriz ki, TOHUMLARINIZI KURU VE SOĞUKTA MUHAFAZA EDİNİZ.

Uzun süreli saklamak için nem geçirmeyen bir kapta tutulan tohumların buz dolabında bulundurulması en iyisidir. Tohum kaplarını buz dolabından çıkarttıktan sonra belirli bir süre kapağı kapalı olarak bekletin ki, açar açmaz havadaki nem tohumların üzerlerinde yoğunlaşmasın.

BÖCEKLER

Böceklerin ulaşımını engellemek için, tohumları kapalı kaplarda saklamalıdır. Şayet üzerinde böcek yumurtalarının varlığından şüpheleniliyorsa, yumurtaların aktif hale gelmelerini önlemek için, tohumlar en fazla 5-10 derece sıcaklıkta muhafaza edilmelidir. Tabii ki donma sıcaklığı böceklerin tamamen ölmesine ya da hareketsiz kalmasına sebep olur.

UNUTULMAMASI GEREKEN NOKTALAR:

Toplanmış ve saklanacak tohumlardan en iyi neticeyi almak için:

1. Tohumları mümkün olduğunca kurutun.

2. Tohumları kuruttuktan sonra tekrar nemlenmesine müsaade etmeyin.

3. Saklama sıcaklığını mümkün olduğunca düşük tutun.

4. Saklama ortamını, özellikle donma sıcaklığının altında mümkün olduğunca nemden uzak tutun.

5. Sakladığınız tüm tohum kaplarının üzerine, o türün cinsi, tarihi ve diğer faydalı bilgileri kaydedin.

6. Eğer tohumları kağıt koruyucularda saklıyorsanız hepsini büyük bir kavanoza koyabilirsiniz.

7. Tohumları bir yıldan fazla saklamayı düşünüyorsanız, özellikle yazın sıcak ve nemden uzak tutun.