TOHUMUN DÖLLENMESİ

DÖLLENME

Döllenmenin bir değil bir çok yönü vardır. Kendi kendine döllenen çiçekler aynı bitki üzerindeki diğer bir çiçek tarafından veya aynı çeşidin başka bitkisi tarafından ya da diğer çeşitler tarafından döllenebilir. İhtimaller sonsuzdur. Tohum toplayıcılar, gayretlerinin boşa gitmesine engel olmak için her türlü döllenme usulünü öğrenmek zorundadır.

KENDİ KENDİNE DÖLLENME

Bu tip bitkilerin çiçeklerinde hem dişi hem de erkek organ beraberce bulunur. Böyle çiçeklere “kusursuz çiçek” adı verilir. Kendi kendine döllenen bitkiler, aynı çeşitten başka bitkilerle çok yakın mesafede yetiştirilebilir. Bezelye, soya fasulyesi, yulaf, domates, buğday, marul kendi kendine döllenen bitkilerdir.

Kendi kendine döllenme, çiçekteki polenin o çiçeği veya aynı bitki üzerindeki başka çiçeği döllemesi şeklinde gerçekleşir.

ÇAPRAZ DÖLLENME

Çapraz döllenme ise bir çiçekteki polenin, diğer bir bitki üzerindeki çiçeği döllemesiyle oluşur. Polen, diğer bitkinin çiçeğine rüzgâr, böcek veya genellikle arılarla taşınır.

Bu grupta çeşitli türler vardır. Bazı lahanalar da mesela kusursuz çiçeğe sahiptir ancak çiçekler kendi kendini dölleyemez. Mutlaka diğer bitkilerin polenine ihtiyaç duyarlar. Bunun manası, lahana tohumu alınacaksa tek bir lahana dikmek yeterli olmayacaktır.

Kendi kendine döllenen bitkilerdeki “kusursuz çiçek” çapraz döllenen bitkilerde de vardır. Fasulye, havuç, kereviz, patlıcan, kırmızıturp, biber ve bamya böyledir.

KUSURLU ÇİÇEKLER

Bazı çiçeklerde erkek organ işlevselken dişi organ körelmiştir. Bazı çiçeklerde ise tam tersi dişi organ iş görürken erkek organ körelmiştir. Bu tür çiçeklere “kusurlu çiçek” denir.

Bu bitkilerin hem erkek hem dişi organa sahip çiçeği varsa, “monoecious” bitki denir. Tatlı mısır, salatalık, kabak, balkabağı, karpuz gibi.

Erkek ve dişi çiçekler farklı bitkilerde oluşuyorsa böyle bitkilere “dioecious” bitki denir. Kuşkonmaz böyledir. Ispanak erkek ve dişi bitkiler üretir; bu bitkiler erkek ve dişi çiçeklidir.