DOMATES HASTALIK VE BOZUKLUKLARI

Bizim gibi amatör bahçevanların ya da balkonunda, küçük terasında, avlusunun bir köşesinde sebze yetiştirmeye uğraşanların ilk hedefi lezzetli bir domates büyütmektir sanırım. Tohum alma ve saklama konusunda da ilk tavsiye edilen işe domatesle başlamaktır. Çünkü geleneksel tohumlarla uygun şekilde yetiştirilmiş, sağlıklı bir domates yemenin insana verdiği zevki tarif etmek pek mümkün değil. İyi de etkili antioksidan, bu harika sebzenin bazı illetleri de var. Bana gelen başvuruları da dikkate alarak, domates yetiştirmenin o manevi zevkini bir anda hüzün ve umutsuzluğa boğan bazı hastalık ve bozuklukları ve bunlara karşı alınması gerekli önlemleri sizlerle paylaşmak istedim.

1. Domates çiçek sonu çürüklüğü (Blossom End Rot) (BER)

Bu konuyu bloğumun Domateste dip çürümesi başlığı altında

http://nejatpars.blogspot.com/2010/10/domateste-dip-curumesi.html

sayfasında ele almış uzunca anlatmıştım. Domatesin en sık karşılaşılan diğer hastalık ve bozuklukları ise şöyle:

1. Bakteriyel hastalıklar:
Çeşitlidir. Genel olarak bahsetmek gerekirse yapraklar, gövde ve meyveler üzerinde öncelikle sarı veya siyah noktalar olarak belirir. Sonra git gide büyüyen lekeler halini alır. Bu safhada müdahale edilirse hastalık yayılmadan bitki kurtarılır ve normal gelişmesini sürdürebilir. Müdahale edilmezse yapraklar, gövde ve eğer oluşmuşsa meyveler tümüyle etkilenir. Solar ve bitki kaybedildiği gibi su ve rüzgar gibi fiziksel etkenlerle hastalık diğer bitkilere de bulaşır. Bahçenin tümden yok olmasına kadar giden zarar verebilir.

Yaprakta başlayan mantar hastalığı

Meyvede başlayan mantar hastalığı

Bu safhada yapılacak en iyi şey bitkinin hastalıklı kısımlarının bahçeden uzaklaştırılmasıdır.

Mantar hastalığı olan kısımların ayrılması

Burada dikkat edilecek konu, hastalıklı kısımların bitkiden ayrılması esnasında bitkinin ve çevresinin kuru olmasıdır. Çünkü mantarlar ıslak ortamda çok kolay bulaşır. Ayrıca kesim yeri sağlıklı kısımdan yapılmalıdır. Aksi takdirde hastalıklı bölümden kesme esnasında, kesim aletine bulaşaçak mantarlar, diğer kısımların kesilmesi esnasında oralara da bulaşabilir.

Bahçeden toplanan hastalıklı yaprak ve dallar

Sağlıklı bitkiden çıkarılan hastalıklı dal ve yapraklar toplanarak hemen ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Kalan kısımlara mantar bulaşmamışsa bitki sağlıklı olarak hayatına devam edecek ve meyve vermeyi sürdürecektir. Ama her ihtimale karşı yine de aşağıda anlatılacağı üzere tedbir alınmalıdır.

Buraya kadar alattıklarımız mantar hastalığına yakalanmış bir bitkiye neler yapacağımızdı. Ama daha önceden alınacak önlemlerle bitkileri sağlıklı kılabiliriz. Nasıl?

1. Eğer kendimiz fide yetiştireceksek domates tohumunun güvenilir bir kaynaktan temin edildiğine, eğer tohumu da kendimiz alıyorsak hastalıksız domateslerden aldığımıza emin olmalıyız. Bu safha işin başlangıç noktası ve de belki en önemli aşamasıdır. Eğer hastalıklı tohumla işe başlarsak, domatesin tüm yetişme aşamasında başımız dertten kurtulmayacak demektir. Bundan dolayı domatesten tohum alırken de
(devam edecek)