21 Ekim 2010 Perşembe

DOMATESTE DİP ÇÜRÜMESİ

Domates Çiçek Sonu Çürüklüğü (Blossom End Rot) (BER)


Amatör domates yetiştiricilerinin başta gelen sorunu tam meyvelerin olgunlaşmaya başladığı sırada altlarının çürümesidir (birçok profesonel de bana çok sordu). Ben de bu işe ilk başladığımda hayli başımı ağrıtmıştı. Bir düşünün o kadar zahmetle tohum ekiyor, fide yetiştiriyor, dikiyor, büyütüyor ve meyvelerin olgunlaştığını gözlüyorsunuz ama tam kızarmasını beklerken meyveler alttan çürümeye başlıyor. Çok can sıkıcı bir durum. Belki bu yazıyı daha önce yazmalıydım ama ne yapalım şimdi kısmet oldu.

1. Domates çiçek sonu çürüklüğünün başlıca sebebi   toprak PH'ının düşüklüğüdür.

Birçok tarımsal yayının bitki istekleri başlığı alında, o bitkinin toprak isteği (killi, kumlu, humuslu, gevşek v.s), su isteği (az su, çok su, taban suyu v.s), iklim isteği (serin, sıcak, soğuk) gibi faktörlerin yanısıra toprağın PH değerinden bahsedilir. Diğer konuların az çok bilinmesine rağmen PH'ın ne olduğu pek bilinmediğinden etkileri de anlaşılamaz. Müsaade ederseniz fazla detaya girmeden kısaca bundan bahsetmek istiyorum.
PH toprağın asitli mi yoksa bazik mi olduğunu gösteren bir ölçüdür. 0 ile 14 arasında bir skalası vardır. 0 çok asitli 14 çok bazik toprağı ifade etmek için kullanılır.
Toprak asitli veya bazik olsa ne olur? Aşağıdaki tablo bu soruya cevap veriyor. 




Dikkatlice bakılırsa bu tablodan; nitrojen, fosfor, potasyum, sülfür, kalsiyum, magnezyum, demir, mangan, bor, bakır, çinko ve molibden gibi bitki için gerekli mikro elementlerin alınabilmesi için toprak PH'ının 5,5-7,5 arasında olması gerektiği görülür. 6,5-7 değerindeki PH ise ideal.
Bu kısa izahtan sonra toprak PH'ının nasıl değişeceğine bakalım:
1. Gübreleme PH'ı düşürür.
2. Kireçleme PH'ı yükseltir.
Bitkinin daha fazla beslenebilmesi, iyi büyümesi için biz toprağı gübreleriz. Gübreleme de PH'ı düşürür. PH'ın 5'in altına düşmesi aşağı yukarı bitkinin topraktan hiç besin alamamasına sebep olur ve neticede meyve altlarında çürüme meydana gelir. Bak şekilde görüldüğü gibi.

Bahçedeki domateslerde çiçek sonu çürüklüğü

Saksı domateslerimde meydana gelen çiçek sonu çürüklüğü

Ne yapmalı????
Aşağıdaki resme bakarsanız orada bir PH metre görürsünüz. Ben domatesin yanısıra tüm sebzeleri ekeceğim toprağın PH derecesini bu aletle kontrol ediyorum. 

PH metreyle ölçüm. (PH değeri 6,6)

Bahçedeki PH değeri 6.6 yani domates yetiştirilmesi için ideal. Balkondaki saksılara gelince: Yanmış tavuk gübresiyle karıştırılmış toprakla saksıda yetişen, yaprakları koyu, parlak, canlı yeşil olan bu domates bitkisi görünüş olarak harika. Ama toprağın PH'ını ölçtüğümde 6 çıktı. Yani alt sınıra yakın.

Balkon saksısındaki PH 6
Toprak PH'ını yükseltmek için 1 litrelik plastik bir kabı suyla doldurup, içerisine bir yemek kaşığı dolusu sönmüş kiereç atarak eritip saksıya döktüm.

PH'ı yükseltmek için kireç uygulaması.
 Hemen sonrasında PH'ı ölçtüğümde aşağıda görüldüğü gibi 8'in üzerine çıktığını gördüm. Ama bu sizi yanıltmasın ertesi gün PH istenilen seviyeye gelecekttir.

Birden yükselen PH.
Balkonunda bir iki saksıda domates yetiştirenlere tavsiyem benzer şekilde nalburdan alınacak sönmüş kirecin saksı toprağına karıştırılması. Ne kadar kireç? Orta boy bir saksı için bir çorba kaşığı kireç problemi çözer sanırım. Kireci toprağın üst kısmıyla karıştırdıktan sonra sulamayı unutmayın ki kireç eriyerek toprağa işlesin. Ya da kireci bir kap içerisinde suda eriterek, bu suyla bitki sulanmalı.

2. İkinci önemli sebep aşırı sulamadır. Domates çiçek açmaya başladığında ölmeyecek kadar az sulanmalıdır. Bunun sebebi bitkiyi çiçek açmaya zorlamaktır. Ne kadar fazla çiçek, o kadar fazla meyve demektir. Bu dönemde verilecek fazla su çiçeklerin dökülmesine, tutan çiçeklerde meydana gelen meyvelerde de çiçek sonu çürüklüğüne sebep olmakta.
Domateslerin sulanması sabah erken saatlerde veya gece serinliğinde yapılmalıdır. Bunun bir sebebi günün sıcaklığında buharlaşmanın fazla olmasıyla sulamanın bir kısmının yabana gideceğidir. Diğer sebep ise özellikle akşamüstü, günün yüksek sıcaklığından dolayı domatesin yaprakları solmaktadır. Yapraklardaki aşırı su kaybından dolayı meydana gelen bu durumu üretici ya da hobist domatesin kuruduğuna yormakta ve aşırı su vermektedir. Aşırı sulama ise çiçek sonu çürüklüğüne yol açmakta.

3. Domateste çiçek sonu çürüklüğüne sebep olan bir diğer faktör de bitkinin stres altına sokulmasıdır. Bitkinin stres altına sokulması demek sulama periyotlarının uygun olmayan şekillerde gerçekleştirilmesi demektir. Mesela yazlığınınızın bahçesinde domates yetiştiriyor ve oraya sadece cumartesi-pazar günleri gidiyorsanız bu durum gerçekleşebilir. Yazlığınızda olduğunuz hafta sonunda domateslerinizi oldukça fazla, bir hafta idare edecek kadar sulayacaksınız, ondan sonra pazar akşamından cuma akşamına kadar susuz kalacaklar. Bir az, bir çok sulama bitkiyi stres altına sokacaktır.


Bu tavsiyelerin işinize yarayacığını umarım. Problemlerinizle ilgili yorum yazarsanız biraz daha yardımcı olmaya çalışabilirim. Herkese bol şans.
Geçen sene yetiştirdiğim bir domates

43 yorum:

  1. Merhaba ben nevşehir kozaklıdan salih başer beninde sorunum kızarmaya başlayan domateslerin siyahlaşarak çürümesi bununla ilgili ne tür bir ileştirme uygulayabilirimmmşimdiden tşkler 0538 865 97 56

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Salih Bey kusura bakmayın sizin yorumu atlamışım. Cevap veremedim şimdiye kadar.
      Domateslerin siyahlaşarak çürümesinin çesitli sebepleri var. Üstteki fotoğraflardaki gibi sadece dip tarafı mı, yoksa her tarafı mı çürüyor? Değişik yönlerden mümkün olduğunca fazla fotoğraf çekerek nejatpars@gmail.com adresine gönderirseniz yardımcı olmaya çalırım. Selamlar. n.p.

      Sil
    2. Nejat Bey 0539 577 6546 bu numarayı arayarak bana ulaşabilir misiniz müsaitseniz?

      Sil
  2. 15-20m2 bahçemde 20-25 adet sırık domatesim var ve tüm domateslerim (sizin resimdeki büyüklükte ve yeşil olanlar henüz hepsi yeşil) tamamın altı siyahlaşmaya ve çürümeye başladı.. burayı çok sık sulamıyorum aslında ama koyun gübresi epey vermiştim. şimdi buraya ne kadar yanmış kireç karıştırmalıyım ki düzelsinler..

    YanıtlaSil
  3. 15-20 metrekare yer için sanırım 2-3 kg. kireç uygulaması yeterli olacaktır.
    Yukarıda da anlattığım gibi uyguladığınız gübre toprağın PH'ını düşürmüş, yükseltmek için kireç uygulanması gerekir. Tam uygulanacak miktar da ancak PH metreyle belirlenebilir. Çok pahalı bir alet değil. Bir çok internet sitesinden temin edebilirsiniz. İleride de lazım olur. Kolay gelsin. n.p.

    YanıtlaSil
  4. merhaba
    domateslerim sarardı,ama birtürlü kızarmıyor,bazılarını koparıp eve getirdim evde kızarır diye,ama bir değişiklik olmadı,üstelik bazılarının diplerinde çürükler oluştu
    cevabınız için şimdiden teşekürler

    YanıtlaSil
  5. Selamlar,
    Domateslerin sararması ile dip çürümesi ayrı konular. Domatesin sararmasına sebep olan bir çok etken var. Bu bir hastalık da olabilir, fazla güneş görmeden ötürü erken yanıklık da olabilir. Mail adresime " nejatpars@gmail.com " domates bitkisinin genel ve domatesin tek tek özel fotoğraflarını gönderirseniz yardımcı olmaya çalırım. Ayrıca domateslerin cinsi, kendi tohumunuzdan mı ürettiniz yoksa fide mi aldınız, sulamayı nasıl yapıyorsunuz, bulunduğunuz bölge, bahçenizin büyüklüğü, budama yaptınız mı v.s bilgi verirseniz tanıda kolaylık sağlar.
    Dip çürümesi ile ilgili olarak domateslerinizi yetiştirdiğiniz toprağın PH'ını ölçtünüz mü? Gübre kullandınız mı? Suni güre mi hayvansal gübre mi? Kullandıysanız ne kadar kullandınız?
    Bu sorulara cevap verirseniz yardımcı olmaya çalışırım. Kolay gelsin. n.p.

    YanıtlaSil
  6. domateslerimin aşırı gübrelemeden dolayı alt kısmı çürüyor kireçleme yapsam çürümeyen domeslerim kurtulur mu ? teşekkürler

    YanıtlaSil
  7. Evet, büyük bir ihtimalle sağlam olanlar kurtulacaklardır. Tavsiyem bir PH metre satın alarak toprak asitliğini ölçmenizdir. Başarılar. n.p.

    YanıtlaSil
  8. Bu kadar yayıncı kuruluş ve kişiler var anlattıklarını anlatmak için canım çıkıyor teşekkür ederdim basit öğretici cevapladınız

    YanıtlaSil
  9. Bilgileriniz için teşekkür ederim

    YanıtlaSil
  10. Bilgileriniz için teşekkür ederim

    YanıtlaSil
  11. Son baharda hayvan gübresi bahçeye serdim şimdi domateslerim dip çürümesi oluyor ne yapmam lazım nedeni ne olabilir teşekkürler

    YanıtlaSil
  12. Bahçe için kireç oranı??

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. bahçenin, yani toprağın PH derecesini bilmediğim için bir oran vermek mümkün değil, bir PH metre alıp deneyerek ancak bulabilirsiniz atılacak kireç miktarını.

      Sil
  13. meraba ben usaktan kamil kaya seram var domateslerim meyve saplarindan kararma curume yapiyo dokuluyo yesilken meyvelwr yada kizardiginda meyve sapi altindan icine isliyo curume yapiyo hangi ilaci kullnmam lazim tesekurler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. örtü altı yetiştiriciliği (sera) konusunda bilgim yok.

      Sil
  14. Çokt teşekkür domates çürü konusunda biğilendim sağolun

    YanıtlaSil
  15. Aynı sorun bendede var. Küçük bir bahcede domates biber patlıcan gibi ürünler ektim diğer ürünlerde sorun yok komple kireç atsam diğerlerine sorun teşkil edermi

    YanıtlaSil
  16. merhabalar. domateslerimde dip çürümesi sorunu var. sönmüş kireç almak için nalbura gittim ancak sönmüş kireç tozu bulamadım. sönmemiş kireci alıp suyla söndürebilirsiniz dediler. sönmemiş kireci su ile söndürüp bitkiye versem işe yarar mı? yardımcı olursanız çok sevinirim. teşekkürler.
    gosenay86@hotmail.com

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. olur ancak tarım kireci kullansanız daha iyi olur

      Sil
  17. Verdiginiz bilgiler için teşekkür eylerim

    YanıtlaSil
  18. Domateslerin altları çürümekte ne ilacı kukkanabilirim

    YanıtlaSil
  19. Domateslerin altı çürümektedir hangi ilacı kullandam

    YanıtlaSil
  20. Benim bahçede 30 metre kare.kreci diplerine dökülmü sulayacağız.bir uygulama videosu yada resmi atarmısınız lütfen

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. iki kg kadar kireci serpip sulayın yeter.

      Sil
  21. Kararmış kısmı kesip, sağlam yarısını yesek, insan sağlığına zararlı mıdır ?

    YanıtlaSil
  22. Bizlere çok yardımcı oldunuz Ben daha yeni amatör yetiştirdiğim demekki doğru bildiğiniz yanlış varmış ben gübre besler diye düşünürken gübre daha çok değer kaybettiriyormus çok teşekkürler

    YanıtlaSil
  23. Benim edindiğim tecrübe, deneyim;en iyi Ph ayarlayıcı toprakta yetişen yabani otların çiçek açımı esnasında toprak altına getirip çürüyerek gübre olması dır.
    Dışardan, kimyasal vermek toprağı tembelleştiriyor ve hastalandırıyor.

    YanıtlaSil
  24. Bahçemiz yeni toprak yeni hayvan test gübresi karışık.fide ekmiş oldugumuz dometesleri altları karardi ve çürük.şimdi nasıl kurtara bilirim bilgilendirirseniz çok sevinirim.

    YanıtlaSil
  25. Öncelikle bilgileriniz için tşk.ederim

    YanıtlaSil
  26. Öncelikle bilgileriniz için Tşk.ederim . benim serada ve dışarıda domateslerim var sıradakiler de bir şey yok ancak dışarıdaki domateslerin altları çürüyor. Ph sini ölçüyürum 7.5 normalmi ne önerirsiniz

    YanıtlaSil