YARMA AŞI, OMEGA AŞI

Burada 16 MART 2011 günü yaptığımız YARMA ve OMEGA aşılarının görüntülerini paylaşıyorum.

Dört ana dalla, alçaktan taçlandırılmış bir erik ağacı. Çekirdekten yetiştirildiği için meyvesi pek kaliteli olmadığı için tüm dallarını aşılamaya karar verdik.

Dört dalın hepsini de kestik.

Sağda görülen iki kalın ana dala yarma aşı, solda görülen ana dalların ise üzerlerinde iki genç dala

omega aşısı yapmayı düşündük. Üzerine aşı yapılacak bu dallara "anaç" ismi veriliyor.

YARMA AŞI

Öncelikle, ana dalların kesim yerlerindeki testere pürüzlerinin giderilmesi gerekiyor. Bu iş, oldukça keskin bir bıçakla yapılıyor. Bu işlem yaraların daha çabuk iyileşmesini sağlıyor. 

Anacın üzerinde yetiştirilmek istenilen diğer türden alınma dal parçalarına ise "aşı çubuğu" deniyor. Aşı çubukları, bir önceki yıla ait dallardan seçilmeli ve dalların en alt ve en üst, ince kısımları çıkarıldıktan sonra geri kalan kısmı kullanılmalı. Daha sonra aşı çubuklarını hazırladık. Salim, yanında getirdiği kiraz dallarından aşı çubuğu yapıyor. Aşı çubuğunun anaca giren kısmının üzerinde 2-3 göz kalacak şekilde hazırlanması yeterli.

Bu hazırlık, çubuğun kalın kısmının 2-2.5 santim uzunluğunda "V" şekline getirilmesi biçiminde oluyor. Literatürde bu uzunluğun, aşı çubuğu kalınlığının 3 misli olması öneriliyor. Yani aşı çubuğunun çapı 1 cm. ise "V" biçiminde açılan kısım 3 cm. olmalı. Tabi yine çok keskin bir aşı bıçağıyla ve mümkünse tek seferde kesilmesi öneriliyor.

Bir dala iki kalem aşılayacağız. Salim, ikinci kalemi hazırlarken, birincisini yere koyacağına dudaklarının arasında tutuyor. Böylelikle kalemin neminin korunduğunu, kurumadığını söylüyor. Aşıcılar böyle yaparmış.

Kalem hazırlama işi bittiğinde sıra aşı yapılacak dalı yarmaya geliyor.

Yine keskin bir bıçak, bir çekiç veya tahta tokmak yardımıyla yarık açmada kullanılıyor.

Burada keskin bıçağa yavaşça vurarak yarık açmalı. Aksi takdirde yarık aşağıya doğru dalı ikiye ayırabilir.

Bıçak çıkartıldıktan sonra, daldaki yarığın açıklığını muhafaza etmek için, sert tahtadan yapılmış bir kama daldaki yarığa yavaşça çakılıyor.

Çakılı kama daldaki açıklığı muhafaza ederken, önceden hazırlanan aşı kaması, yukarıdan aşağıya doğru yarığa sokuluyor.

Şimdi de belki aşının tutmasına veya tutmamasına sebep olacak en önemli adım. Anacın kabuğu ile aşı kaleminin kabuğunun birbirini öpmesi. Yani aşı çubuğu ne yarığın içine girmeli ne de dışına taşmalı. Kabuklar aynı hizada olmalı. Çünkü kaynaşma buradan başlıyor. Aksi takdirde  kaynaşma olmayacağı için aşı tutmayacak.

Aynı şekilde daha önceden hazırlanan ikinci aşı çubuğu da anacın diğer tarafına yerleştiriliyor.

Yine en önemli aşama tabii ki anaç kabuğu ile aşı çubuğunun kabuklarının örtüşmesi. Bu işlem dikkatle yapılıyor. 

Aşı çubukları anaca yerleştirildikten sonra, yarığın açık kalmasını sağlayan tahta kama, aşı çubuklarını oynatmadan özenle yukarı doğru çekilerek çıkarılıyor. Böylece sıkışan yarık aşı çubuklarını kuvvetle sarıyor.

Aşı çubuklarının anaca yerleştirilmesinin bitmiş hali. Aşılamanın büyük bir kısmı tamamlanmış. Şimdi ise yarıkların kapatılma işlemine sıra geldi. Bu iş için en iyi malzemenin, cam macunu ile aşı macunu olduğunu söylüyor Salim.

Anaçtaki geniş yarık, cam macunu kullanılarak kapatılıyor.

Diğer açıklıklar ve anacın kesilmeden dolayı açık kalmış üst yüzeyi aşı macunu ile sıvanıyor. Böylelikle aşının daha sıhhatli tutması sağlanacak ve açık bölgelerde mantar üremesi engellenecek.

Yarma aşının genç bir anaç dal üzerine uygulanışı.

Genç ve ince bir anaca yarma aşı uygulaması.

Bir yaşındaki bir fidana iki kalem ile yarma aşı uygulaması.

Bir elma ağacının dalına uygulanan iki kalemli yarma aşının, aşı macunu ve aşı bağıyla kapatılmış son hali

Yarma aşı, omega aşı uygulanan anaçların naylon kullanılarak sarılması.

Yapılan aşıların dış etkilere karşı korunması da son safha. Kuş ve evcil hayvanların, rüzgarın, yanlışlıkla insanların verebileceği zarara karşı önlem almak, o kadar uğraşının boşa gitmesini önleyecektir.

Aşının dış  etkilerinden birisi de meydana gelebilecek donlar. Bu şekilde bir tedbir aldıktan sonra don olacağı tahmin edilen gecelerde aşının üzerine çuval v.s. koruyucu geçirerek don etkilerini en aza indirmek daha mümkün. 

Bir elma ağacının iki dalına yapılmış, ikişer aşı çubuklu yarma aşı.

OMEGA AŞI

Omega aşı, Yunancadaki omega harfi "Ω" şeklinde dalların kesilmesini sağlayan bir alet yardımıyla yapılıyor. Omega aşı aleti, en fazla 1-1,5 cm. kalınlığındaki anaçların aşılanmasında kullanılıyor. Aşı aleti ithal olmakla beraber son zamanlarda yerlisi imal edildi. Omega aşısının yapılması kolay olmakla beraber, aşının başarısı için anacın ve aşı çubuğunun çaplarının aynı olması büyük önem arzediyor.

Biz de, bir ana dal üzerinde bıraktığımız iki geçen senenin sürgünlerine omega aşısı yapmaya karar verdik.

Dal üzerindeki geçen sene sürgününün (anaç) omega aletiyle kesilmesi.

Omega şeklinde kesilmiş anaç. Aslında omeganın en tepesinin dalın tam ortasına gelmesi ideal, ama burada eksen biraz sağa kaymış. 

 Aşı çubuğu da omega aletiyle kesiliyor.

 Aşı çubuğunun anaç üzerine yerleştirilmiş şekli.

Daha sonra açık kısımlar aşı macunuyla sıvanıyor.

Son işlem olarak, aşı macunu sürüldükten sonra aşı bantı ile sarılarak sağlamlaştırılıyor.

Tabii aşılarla olan işimiz yaptıktan sonra bitmiyor. Öncelikle Keşan Kılıçköy'den gelerek bu aşıları yaptığı ve sizinle paylaşmama vesile olduğu için Salim'e teşekkür ediyorum. İnşallah hepsi  tutar. Onları da sizinle paylaşacağım. Eğer tutmazsa da neden tutmadığını bulmaya çalışacağız.