Tohum almada yapılacak ilk iş bahçenin gezilerek tohumu alınacak bitkiyi seçmektir. Tohumu alınacak bitki belirlendikten sonra, yanlışlıkla koparılmasını önlemek için işaretleme yapılmalıdır. Seçilen bitkiye, kolaylıkla fark edilebilen, canlı renkli bir ip veya kumaş parçası bağlamak veya bitki köküne yakın bir kazık çakmak bu işi görebilir. Önemli olan bahçeye girip çıkan diğer insanların bu işaretlemeden haberdar olmasıdır. Böylece yanlışlıkla, tohum almak için işaretlenmiş bitkilerin koparılması önlenir.
Tohumu alınacak bitkinin meyvesinin iyice olgunlaşması beklenmelidir.Böylelikle tohum, ilerideki yaşantısı için ihtiyaç duyacağı besinlerin yeteri kadarını bünyesinde toplayabilir. Zamanından önce hasat edilmiş meyveden alınan tohumlar genellikle cılız ve diğerlerine göre daha hafif olurlar ve bu tür tohumlar ya çimlenmezler ya da zayıf fide verirler. Tabi meyvenin olgunlaşmasını beklerken aşırı olgunlaşarak yere düşüp çürümesine de izin verilmemelidir.
Genel olarak bitkiler meyvelerinin gelişme şekline göre üçe ayrılırlar:
Birinci gruptakiler tohumlarını etli meyvelerinin içinde saklarlar. Domates, patlıcan ve biber bu gruba dahildir. Bu tür sebzelerin tohumlarını almak için mümkün olduğunca olgunlaşmalarını beklemek gerekir. Ancak çok fazla bekleyip de meyvenin, tohumların etrafında kurumasına da engel olmalıdır. Çünkü bu durum tohumların saklama süresinin kısalmasına sebep olur.
İkinci gruptaki bitkilerin tohumları aslında onların yenebilecek kısımlarıdır. Mesela mısır, nohut, börülce ve fasulye bu gruba örnek verilebilir. Bu tip bitkiler tohumlarını kendi muhafazaları içinde korurlar ve tohumlarının alınması için uzun müddet beklerler. Bazıları bu sürenin aşımında, sabırları taşarak, çatlayıp tohumlarını etrafa dağıtırlar. İyice kurumalarını beklemek gerekir. Eğer bitki üzerinde kurumalarını beklemek için yeterli zaman yoksa, yağmurlar başlamışsa, bitkiler rüzgardan yatmaya yüz tutmuşsa, yaş ama olgunken toplayarak kuru bir ortamda olgunlaşması ve nemini kaybetmesi beklenebilir. Kuru ortam bir soba kenarı olabileceği gibi güneş gören bir balkon da olabilir. Kurutmadan maksat elde edilecek tohumların küflenmesini önlemektir.
Üçüncü grup bitkiler ise tohumları olgunlaştığında kolayca etrafa saçılanlardır. Kıvırcık salata, soğan, bamya ve hardal ailesi bu türe örnektir. Böyle bitkilerden güzel tohum alabilmek için her gün kontrol edilmeli, olgunlaşıp çatlamaya hazır olanlar toplanmalı ya da istem dışı etrafa saçılmalarını önlemek için tohumları barındıran bitki organına delikli, havalanabilen bir kağıt muhafaza bağlanmalıdır. Elde edilen bu tohumlar içerisinde tam olgunlaşmayanlar da olabilir. Böyle tohumlar diğerlerine nazaran daha hafif olacağı için, esintili bir havada, bir kaptan alçaktaki diğer kaba aktarırken uçurarak ortamdan uzaklaştırıp olgun tohumlardan ayrılması sağlanabilir. Tohumlar, güneşli bir havada, tercihen öğleden sonra bitkiler üzerinden çiğ kalkıp iyice kuru hale geldiklerinde alınmalıdır.
Tohumlar toplanır toplanmaz, diğerleriyle karışmasını önlemek için hemen etiketlenmelidir. Özellikle aynı cinsten birden fazla tür varsa, tohumları birbirine benzedikleri için etiketlendirmek ayrı bir önem kazanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder